Mặc dù có đà tăng trưởng mạnh mẽ, song thị trường xuất khẩu rau quả vẫn phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc, trong khi ở một số thị trường lớn khác như EU thì thị phần còn rất thấp.
Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), tiếp đà tăng mạnh trong năm 2023, xuất khẩu hàng rau quả tăng trưởng khả quan, trị giá xuất khẩu tháng 1/2024 đạt 510 triệu USD, tăng 24,9% so với tháng 12/2023 và tăng 112,1% so với tháng 1/2023.
Triển vọng cho mặt hàng này trong năm 2024 rất lớn, ngay từ đầu năm, các doanh nghiệp đã nhận được nhiều đơn hàng lớn từ các thị trường Trung Quốc, Australia, Mỹ...
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu rau quả cho biết, hiện thị trường chính của ngành hàng này vẫn là Trung Quốc. Tính đến tháng 11/2023, xuất khẩu rau quả vào Trung Quốc đạt kim ngạch 3,4 tỷ USD, tăng 149%, tăng 2,04 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2022 và chiếm đến 66% trong tổng trị giá xuất khẩu hàng rau quả của cả nước.
Trong khi đó, theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, thị phần mặt hàng này của Việt Nam chỉ chiếm 0,18% tổng giá trị nhập khẩu tại EU, dù đây là thị trường nhập khẩu rau quả lớn nhất thế giới với kim ngạch nhập khẩu hàng năm lên tới 150 tỷ USD.
Ông Nguyên nhận định, EU là thị trường quan trọng để các doanh nghiệp Việt Nam chinh phục. Nếu xuất khẩu thành công vào thị trường này thì sẽ dễ dàng mở rộng sang các thị trường khác.
Tương tự, ông Nguyễn Đình Mười, Phó tổng giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Vina T&T nhìn nhận, năm 2024 có thể là năm đột phá của ngành hàng trái cây khi nhiều mặt hàng đã nhận được tín hiệu tốt từ các thị trường lớn như Nhật Bản, Hoa Kỳ, Australia, EU…
“Đây đều là những thị trường tiềm năng với dư địa rất lớn để mở rộng cánh cửa xuất khẩu cho doanh nghiệp Việt”, ông Mười nói.
Điều này thể hiện rõ khi trong những ngày đầu năm 2024, các doanh nghiệp đã nhận nhiều đơn hàng xuất khẩu tới các thị trường lớn và tiềm năng như lô xoài tượng da xanh của huyện Chợ Mới (An Giang) xuất khẩu sang Hoa Kỳ và Australia; Công ty cổ phần Ameii Việt Nam xuất khẩu lô hàng cà rốt đầu tiên của năm sang Nhật Bản ngày 15/2; tỉnh An Giang tổ chức lễ công bố xuất khẩu xoài hạt lép sang thị trường Hàn Quốc ngày 19/2...
Xuất khẩu sang các thị trường mới luôn đi kèm với nhiều khó khăn, thách thức. Đặc biệt là khi ngành hàng rau quả muốn tấn công vào thị trường EU, nơi áp dụng những tiêu chuẩn đặc biệt khắt khe cho mặt hàng thực phẩm.
PHÒNG KD XNK
Tại Sở giao dịch hàng hóa Tokyo (TOCOM), giá cao su giao kỳ hạn tháng 4/2024 tăng 0,24% lên mức 328,8 yen/kg tại thời điểm khảo sát vào lúc 7h00 (giờ Việt Nam).
Trên Sàn giao dịch hàng hóa tương lai Thượng Hải (SHFE), giá cao su RSS3 giao kỳ hạn tháng 4/2024 được điều chỉnh xuống mức 14.405 nhân dân tệ/tấn, giảm 0,55%.
Tại Sở giao dịch hàng hóa Osaka Exchange (OSE), giá cao su giao kỳ hạn tăng lên mức cao nhất gần 13 năm trong bối cảnh giá dầu tăng cao và thời tiết bất lợi tại Thái Lan. Ngày 18/3 giá cao su RSS3 giao kỳ hạn gần ở mức 362,9 Yên/kg (tương đương 2,43 USD/ kg), tăng 11,1% so với ngày 11/3 và tăng 81,4% so với cùng kỳ năm 2023.
Tại sàn SHFE Thượng Hải, giá cao su RSS3 tăng mạnh. Ngày 18/3, giá cao su RSS3 giao kỳ hạn gần ở mức 15.440 nhân dân tệ/tấn (tương đương 2,2 USD/kg), tăng 9% so với ngày 11/3 và tăng 33% so với cùng kỳ năm 2023.
Tại Thái Lan, giá cao su RSS3 cũng tăng mạnh lên mức cao nhất kể từ tháng 2/2017 và đã vượt qua mốc 90 Baht/kg do nhu cầu toàn cầu ngày càng tăng. Ngày 18/3, giá cao su RSS3 chào bán ở mức 92,7 Baht/kg (tương đương 2,6 USD/kg), tăng 7,8% so với ngày 11/3 và tăng 78% so với cùng kỳ năm 2023.
Theo báo cáo mới nhất của Hiệp hội các nước sản xuất cao su tự nhiên (ANRPC), năm 2024, sản lượng cao su tự nhiên toàn cầu dự kiến sẽ đạt 14,5 triệu tấn, tăng 1,5% so với năm 2023.
Trong khi đó, năm 2024, tiêu thụ cao su tự nhiên toàn cầu dự kiến đạt 15,8 triệu tấn, tăng 4% so với năm 2023. Như vậy, dự kiến thị trường toàn cầu sẽ thiếu hụt khoảng 1,3 triệu tấn cao su trong năm 2024.
Cục Xuất nhập khẩu cho rằng trong ngắn hạn, tình trạng mưa lớn, gây lũ lụt tại miền Nam Thái Lan kỳ vọng sẽ giúp giá cao su vẫn đứng ở mức cao trong những ngày tới. Khả năng xảy ra hiện tượng La Nina vào nửa cuối năm 2024 sẽ tiếp tục gây lo ngại cho nguồn cung Thái Lan nói riêng và toàn cầu nói chung vì giai đoạn này là mùa cao điểm khai thác cao su, sau khi kết thúc giai đoạn nghỉ cạo và thay lá trong nửa đầu năm nay.
Hơn thế, giai đoạn từ tháng 2 đến tháng 4 cùng là thời điểm thu hoạch thấp điểm tại các quốc gia Đông Nam Á. Kết hợp cùng việc chịu ảnh hưởng xấu từ thời tiết, càng khiến lo ngại về nguồn cung trở nên nghiêm trọng hơn, từ đó hỗ trợ giá tăng.
Ngoài ra, tín hiệu tích cực từ phía nhu cầu ngoài Trung Quốc cũng là yếu tố góp phần hỗ trợ giá trong những tháng đầu năm 2024. Ấn Độ - quốc gia nhập khẩu cao su lớn hàng đầu thế giới đã quyết định giảm thuế nhập khẩu đối với một số loại xe điện được sản xuất bởi các nhà sản xuất ô tô cam kết đầu tư ít nhất 500 triệu USD và bắt đầu sản xuất trong nước trong vòng 3 năm. Điều này hứa hẹn sẽ là bước tiếp mới với ngành công nghiệp ô tô của quốc gia tỷ dân và đi kèm với đó là nhu cầu về cao su cũng tích cực hơn cho hoạt động sản xuất lốp xe.
THỊ TRƯỜNG 24H
Giá cao su kỳ hạn trên Sàn TOCOM tăng nhẹ, trong khi giá cao su kỳ hạn trên Sàn SHFE giảm hơn 1%.
Tại Sở giao dịch hàng hóa Tokyo (TOCOM), giá cao su giao kỳ hạn tháng 4/2024 tăng 0,09% lên mức 341,1 yen/kg tại thời điểm khảo sát vào lúc 6h00 (giờ Việt Nam).
Trên Sàn giao dịch hàng hóa tương lai Thượng Hải (SHFE), giá cao su RSS3 giao kỳ hạn tháng 4/2024 được điều chỉnh xuống mức 14.475 nhân dân tệ/tấn, giảm 1,46%.
Năm 2024, Công ty Cổ phần Cao su Bà Rịa phấn đấu sản lượng khai thác đạt 9.250 tấn; chế biến 14,05 nghìn tấn; tiêu thụ (bao gồm cả thu mua) 10,45 nghìn tấn; trong đó, xuất khẩu đạt 3 nghìn tấn. Năm 2023, công ty khai thác được hơn 9.829 tấn mủ cao su, đạt 102,93% kế hoạch năm, năng suất bình quân đạt 1,55 tấn/ha. Sản lượng mủ cao su tiêu thụ đạt hơn 11,403 nghìn tấn, đạt 108,1% kế hoạch; trong đó, xuất khẩu hơn 3,98 nghìn tấn, đạt 132,4%.
Công ty TNHH MTV Cao su Lộc Ninh đặt mục tiêu trong năm 2024 sản lượng cao su khô đạt 12.850 tấn, thu mua 3.500 tấn, tiêu thụ 17.000 tấn. Năm 2023, Công ty đã khai thác được 12.825 tấn mủ, vượt 9,1% kế hoạch sản lượng được giao. Năng suất vườn cây đạt 1,68 tấn/ha, có 2/7 nông trường đạt 2 tấn/ha.
Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan Việt Nam, tháng 2/2024, xuất khẩu cao su đạt 87,75 nghìn tấn, trị giá 129,94 triệu USD, giảm 58,3% về lượng và giảm 56,2% về trị giá so với tháng 1/2024; So với tháng 2/2023 giảm 33% về lượng và giảm 29,7% về trị giá, theo Bộ Công Thương Việt Nam.
Nguyên nhân giảm do tháng 2/2024 có dịp nghỉ Tết Nguyên đán tại cả Việt Nam và Trung Quốc, nên hoạt động xuất khẩu cao su của Việt Nam bị ảnh hưởng. Lũy kế 2 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu cao su đạt 298,24 nghìn tấn, trị giá 426,92 triệu USD, tăng 12,1% về lượng và tăng 16,1% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023.