Sản phẩm cao su thiên nhiên
Datetime: 23 10 2023
Theo Nikkei Asia, tác động của đà tăng của giá dầu thô đang lan rộng ra nền kinh tế toàn cầu, đẩy giá đường, cao su và các mặt hàng thiết yếu khác tăng cao, đồng thời góp phần gây áp lực lạm phát dai dẳng.
Sau khi tăng mạnh do căng thẳng ở Trung Đông, giá dầu Brent đã dao động quanh mức 85 USD/thùng, cao hơn khoảng 4% so với cuối tuần trước, mặc dù có một số hoạt động chốt lời.
Giá nhiều mặt hàng khác cũng trong xu hướng tăng do ảnh hưởng từ giá dầu thô.
Đóng cửa phiên giao dịch 10/10, giá đường thô kỳ hạn tại New York đóng cửa ở mức 27 US Cent/pound, tăng 18% so với cuối tháng 6. Giá đã tăng cao tới 27,62 US Cent vào ngày 19 tháng 9, mức cao nhất trong khoảng 12 năm. Giá vào thứ Tư đã giảm nhanh xuống còn 26,58 US Cent.
Giá đường đã tăng cùng với giá dầu thô kể từ tháng 7, khi Ả Rập Saudi và Nga tuyên bố gia hạn cắt giảm sản lượng dầu.
Suy đoán rằng giá dầu thô cao sẽ đẩy giá nhiên liệu tăng và tăng nhu cầu về ethanol, một loại nhiên liệu sinh học tương đối rẻ, đang đẩy giá đường tăng cao.
Diễn biến giá đường thế giới trong 10 năm qua (Nguồn: Tradingeconomics, đơn vị US Cent/pound)
Cả ethanol trộn vào xăng dùng cho ô tô và đường thô đều được làm từ mía. Các nhà kinh doanh hàng hóa lo ngại rằng sản lượng đường thô có thể giảm nếu các nước sản xuất mía đường chuyển một lượng lớn sản phẩm của họ sang nhiên liệu ethanol sinh học.
Brazil và Ấn Độ, mỗi nước chiếm 20% sản lượng đường thô của thế giới, đang nắm giữ sự cân bằng cung cầu.
Theo Hiệp hội Năng lượng sinh học và Công nghiệp Mía đường Brazil, tính đến ngày 1/10, khoảng 50% lượng mía được sản xuất ở khu vực trung nam Brazil, chiếm 90% sản lượng của cả nước, là để làm đường thô.
Nhưng các kế hoạch đang được tiến hành để chuyển trọng tâm sang ethanol.
“Nếu giá dầu thô tiếp tục ở mức cao, tỷ lệ mía dành cho tinh luyện đường thô có thể giảm xuống mức thấp 40%. Giá đường thô có thể tăng lên quanh mức 30 cent/lb”, đại diện một công ty đường cho biết.
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, Ấn Độ đang tăng tỷ lệ ethanol trộn vào xăng vì lý do môi trường, từ 9,3% trong năm tài chính 2022 lên mức dự kiến là 11,5% trong năm 2023. “Tỷ lệ thực tế thậm chí còn cao hơn, một phần do nhu cầu giảm tiêu thụ dầu thô”, nguồn tin tại một công ty đường khác cho biết.
Ảnh hưởng của giá dầu thô cao cũng đang lan rộng sang vật liệu công nghiệp. Hợp đồng tương lai cao su tự nhiên, được sử dụng trong lốp xe và miếng đệm, đóng cửa ở mức 236 Yên (1,59 USD)/kg trên sàn giao dịch Osaka vào thứ Tư, tăng 15% so với cuối tháng 6. Giá đạt 239 Yên vào đầu tháng 9, cao nhất kể từ tháng 10 năm 2022.
Nguồn: Investing (H.Mĩ tổng hợp)
Giá cao su tổng hợp, có nguồn gốc từ dầu thô, cũng đang tăng lên. Giá cao su butadien kỳ hạn trên Sàn giao dịch tương lai Thượng Hải đã tăng hơn 10% kể từ cuối tháng 7. Giá giao ngay cho naphtha, nguyên liệu thô của butadien, là 668 USD/tấn, tăng hơn 30% kể từ mức thấp gần đây vào cuối tháng 6.
Thị trường cao su được phân chia gần như đồng đều giữa cao su tổng hợp và cao su tự nhiên.
Đại diện một công ty kinh doanh cao su cho biết: “Một số nhà sản xuất đang tăng cường sử dụng cao su tự nhiên trong một số sản phẩm”. Các nhà đầu cơ đang đặt cược rằng giá dầu thô cao hơn cũng sẽ thúc đẩy nhu cầu cao su tự nhiên.
Giá dầu thô cao cũng đang đẩy chi phí năng lượng lên cao.
Hợp đồng nhôm kỳ hạn ba tháng trên Sàn giao dịch kim loại London nhanh chóng đạt mức cao nhất trong 5 tháng vào ngày 2/10. Nhôm sử dụng một lượng điện lớn khi nấu chảy. Người mua dự đoán giá dầu thô tăng cũng sẽ đẩy giá khí đốt tự nhiên tăng lên, chi phí điện tăng theo, dẫn đến giá nhôm tăng.
Giá nguyên liệu thô được sử dụng trong nhiều loại thành phẩm tăng vọt có thể kéo dài lạm phát .
Ông Tomomichi Akuta, nhà nghiên cứu cấp cao tại Mitsubishi UFJ Research and Consulting, cho biết: “Giá đường tăng có thể sẽ ảnh hưởng đến giá các sản phẩm bánh kẹo và đồ uống, đặc biệt là ở Mỹ, nơi tiền lương tăng trưởng ổn định”.
Ông nói thêm: “Giá thực phẩm cao hơn có thể trở thành yếu tố khiến chỉ số giá tiêu dùng của Mỹ, tăng trở lại”.
H.Mĩ
Datetime: 20 10 2023
Việc phát triển quá nóng khiến tình trạng tranh mua, tranh bán, loạn giá, bẻ cọc, bỏ hợp đồng, phá vỡ chuỗi liên kết… đang diễn ra tại các vùng trồng sầu riêng.
Sau khi được thị trường Trung Quốc chính thức chấp thuận nhập khẩu chính ngạch, ngành hàng sầu riêng Việt Nam đã có bước phát triển mạnh mẽ với kim ngạch xuất khẩu năm 2023 dự kiến đạt trên 1,5 tỉ USD.
Tuy nhiên, hiện nay hiện tượng tranh mua, tranh bán, loạn giá, bẻ cọc, bỏ hợp đồng, phá vỡ chuỗi liên kết… đang diễn ra tại các vùng trồng sầu riêng, đặc biệt là khu vực Tây Nguyên. Từ đó dẫn đến vi phạm các quy định của nhà nước về mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, an toàn thực phẩm cũng như tiêu chuẩn xuất khẩu. Nguy cơ làm suy giảm uy tín, chất lượng, thương hiệu sản phẩm sầu riêng Việt Nam trên thị trường thế giới.
Thực tế, từ cuối năm 2021 đến nay, Cục Trồng trọt, thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn liên tục cảnh báo việc người dân ồ ạt trồng cây sầu riêng tại miền Tây Nam Bộ, Đông Nam Bộ và Tây Nguyên, kể cả trên những vùng đất không phù hợp.
Tuy nhiên, tình trạng này vẫn tiếp tục diễn ra khi hiện nay, cứ nơi nào còn đất trồng trọt là không ít người lại bàn đến việc mở rộng diện tích trồng sầu riêng. Người dân cũng sẵn sàng phá vườn cà phê, hồ tiêu, điều, hay diện tích trồng lúa để trồng sầu riêng. Sầu riêng còn được trồng cả trên vùng nhiễm mặn, nhiễm phèn, vùng không chủ động được nguồn nước tưới. Vì thế, chất lượng quả cũng rất khó bảo đảm để xuất khẩu, hay bán ra thị trường.
Chính vì thế, thời gian qua hàng loạt lô hàng sầu riêng xuất khẩu của Việt Nam đã liên tiếp bị cảnh báo về chất lượng. Số liệu từ Cục Bảo vệ thực vật cho thấy, 8 tháng đầu năm 2023, thị trừng Trung Quốc đã 6 lần gửi thông báo vi phạm về mã số vùng trồng, với 439 trường hợp vi phạm với các mặt hàng như chuối, xoài, mít, sầu riêng và thanh long của Việt Nam.
 |
| Sầu riêng đang đối mặt nhiều rủi ro từ các thị trường xuất khẩu |
Câu chuyện sầu riêng không phải là câu chuyện lạ đối với ngành nông nghiệp Việt Nam. Trong những năm gần đây, nông nghiệp Đồng bằng sông Cửu Long đã chứng kiến nhiều đợt “dịch chuyển” đối với cây trồng. Đó là đợt dịch chuyển từ đất trồng lúa sang cây thanh long; là “cơn sóng ngầm: đưa diện tích trồng mít Thái tăng vọt; là đợt dịch chuyển lớn của cam sành, bưởi thay cho cây lúa. Và gần đây nhất là “cú đua” tăng tốc từ cây thanh long sang dừa Mã Lai. Những đợt dịch chuyển lớn này bên cạnh mang lại hiệu quả trước mắt cũng để lại những hệ lụy rất lớn khi thị trường tiêu thụ chính có biến động. Những đợt “giải cứu” nông sản vừa qua phần lớn cũng được khơi nguồn từ những yếu tố này. Và hiện nay, sầu riêng cũng là một trong những loại trái cây nằm trong “cuộc đua” này.
Trên thực tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có định hướng để cả nước phát triển khoảng 65.000-75.000ha sầu riêng, với sản lượng 830.000-950.000 tấn vào năm 2030. Thế nhưng, đến thời điểm này, diện tích trồng sầu riêng ở nước ta đã là hơn 112.000ha, vượt khoảng 37.000ha. Đáng nói là làn sóng mở rộng diện tích trồng sầu riêng ở các địa phương phía Nam, Tây Nguyên và Nam Trung Bộ vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Đây là một điều rất đáng lo ngại. Bởi lẽ cây sầu riêng khó trồng và chăm sóc, sau 5-7 năm cây mới cho thu hoạch ổn định. Liệu giá cả lúc đó có giữ được 200.000 đồng/kg? Điều này chắc hẳn không ai dám khẳng định. Bên cạnh đó, không chỉ Việt Nam, thị trường Trung Quốc còn nhập khẩu sầu riêng từ nhiều nước khác như Thái Lan, Malaysia, Philippines. Thậm chí ngay tại Trung Quốc, mặt hàng này cũng đang được người dân đẩy mạnh trồng, nên sự cạnh tranh vào thị trường này sẽ vô cùng khốc liệt. Chính vì thế, nếu chạy theo giá cả ở một thời điểm nào đó, mà không đầu tư theo chiều sâu thực sự là rất mạo hiểm.
Hiện nay, toàn khu vực Đồng bằng sông Cửu Long diện tích trồng sầu riêng được cấp mã số vùng trồng rất thấp (chưa tới 10%), điều này đòi hỏi các nhà vườn phải tính toán ngay ở giai đoạn đầu tư và phải có được chứng nhận về xuất xứ. Những mảnh vườn sầu riêng không có mã số vùng trồng. Những cơ sở chế biến, đóng gói kể cả sơ chế mà không được cấp giấy chứng nhận, rất khó có thể xâm nhập các thị trường kể cả thị trường Trung Quốc hay các thị trường cấp cao như Mỹ, Nhật Bản.
Thiết nghĩ, chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn thể hiện qua "hợp tác - liên kết - thị trường". Do đó, muốn ngành hàng sầu riêng nói riêng, các ngành hàng khác nói chung phát triển, phải tổ chức lại cấu trúc ngành hàng bền vững. Trong đó, phải có sự hiện diện của cả sản xuất và tiêu thụ, nghĩa là có nông dân và doanh nghiệp. Tổ chức lại sản xuất không đơn thuần chỉ là cải tiến kỹ thuật gieo trồng mà là tạo ra không gian để nông dân, doanh nghiệp ngồi lại với nhau.
Và để sầu riêng không phải là nỗi sầu chung, loại cây này cần được tính toán kỹ về cung cầu, làm sao bảo đảm sản phẩm làm ra có "điểm đến", nông sản phải tiêu thụ được và người nông dân có lời.
Theo Hà Linh
Datetime: 09 10 2023
Dự kiến mang về hơn 2 tỷ USD, nhưng việc tăng giá quá nóng sẽ tạo ra nguy cơ và hệ lụy rất lớn, ảnh hưởng thương hiệu sầu riêng tại thị trường xuất khẩu.
Theo Báo Nông nghiệp Việt Nam - Cơ quan thường trực Tổ Điều hành Diễn đàn kết nối nông sản 970 chủ trì phối hợp Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk Lắk, Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, Cục Bảo vệ thực vật, Cục Chất lượng chế biến và Phát triển thị trường tổ chức Diễn đàn “Nhận diện thực trạng liên kết tiêu thụ, xuất khẩu sầu riêng 2023 và giải pháp phát triển hiệu quả, bền vững ngành hàng sầu riêng Việt Nam”.
 |
| Sầu riêng là mặt hàng xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc |
Phát biểu khai mạc diễn đàn, ông Nguyễn Ngọc Thạch - Tổng biên tập Báo Nông nghiệp Việt Nam, Tổ trưởng Tổ Điều hành Diễn đàn kết nối nông sản 970 - cho biết, sầu riêng đã thực sự trở thành “niềm vui chung” khi 7 tháng đầu năm 2023, “vua các loại trái cây” đã mang về cho đất nước hơn 1 tỷ USD và dự báo có thể đạt trên 2 tỷ USD trong năm nay.
Tuy nhiên, chúng ta phải thẳng thắn thừa nhận, ngành hàng này đang rơi vào “cái bẫy” mà Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đã cảnh báo một năm trước, đó là: “Khi giá cả lên, một bộ phận người nông dân sẽ tăng sản lượng bằng mọi cách, lạm dụng các chất kích thích tăng trưởng, tự phát mở rộng vùng trồng...”.
Do đó, việc các cơ quan quản lý Nhà nước, địa phương, doanh nghiệp, hiệp hội, nhà vườn, các hợp tác xã, thương lái cùng “ngồi với nhau”, thẳng thắn nhìn vào những hạn chế, tồn tại của ngành hàng sầu riêng. Từ đó, cùng hành động, ngăn chặn các hành vi vi phạm quy định, pháp luật, hành vi sản xuất, liên kết, thương mại, xuất khẩu không trong sáng để bảo vệ thương hiệu và ngành hàng sầu riêng Việt Nam.
Thông tin về tình hình ngành hàng sầu riêng, ông Vũ Đức Côn - Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk - cho biết, giá trị xuất khẩu sầu riêng Việt Nam liên tục tăng từ 29,2 triệu USD năm 2016 lên 420 triệu năm 2022 và 8 tháng năm 2023 đạt gần 1,2 tỷ USD (tăng gấp 3 lần so với cả năm 2022).
Dự kiến xuất khẩu sầu riêng cả năm nay đạt 1,5 tỷ USD, gấp 3,5 lần so với năm 2022. Thị trường xuất khẩu chính là Trung Quốc, Nhật, Australia,... chủ yếu là quả tươi và cấp đông. Sầu riêng Việt Nam luôn thua kém sầu riêng Thái Lan từ 20 - 25% về giá và kim ngạch xuất khẩu chỉ bằng 40%.
Tính đến tháng 8/2023, cả nước có 422 mã số vùng trồng sầu riêng và 153 mã số cơ sở đóng gói đáp ứng đầy đủ yêu cầu để xuất khẩu.
Riêng tại Đắk Lắk, sản lượng sầu riêng địa phương này tăng rất nhanh trong giai đoạn 2016 - 2023, từ trên 30.000 tấn lên ước đạt 190.000 tấn, với tốc độ tăng trưởng xấp xỉ 30%/năm. Trong đó, sản lượng trên diện tích được cấp mã vùng trồng khoảng 47.300 tấn, chiếm 25%. Đắk Lắk hiện có sản lượng sầu riêng đứng thứ 2 cả nước sau Tiền Giang.
Theo số liệu của Sở Công Thương Đắk Lắk, sầu riêng xuất khẩu của tỉnh sang thị trường Trung Quốc trong năm 2022 khoảng 11,7 triệu USD. Dự báo năm 2023, xuất khẩu sầu riêng của tỉnh khoảng 40 - 45 ngàn tấn, giá trị khoảng 150 - 160 triệu USD. Trên thực tế giá trị xuất khẩu sầu riêng của Đắk Lắk lớn hơn nhiều do đa số mã vùng trồng của tỉnh hiện nay đang ký kết với doanh nghiệp ngoài tỉnh.
 |
| Diễn đàn “Nhận diện thực trạng liên kết tiêu thụ, xuất khẩu sầu riêng 2023 và giải pháp phát triển hiệu quả, bền vững ngành hàng sầu riêng Việt Nam”, diễn ra theo hình thức trực tuyến và trực tiếp |
Tại diễn đàn, Công ty TNHH Đầu tư phát triển Vạn Hòa đã chia sẻ việc tăng giá sầu riêng quá nóng tại thị trường Trung Quốc gây thiệt hại cho doanh nghiệp xuất khẩu.
“Chúng tôi hy vọng các cơ quan chức năng, Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Đắk Lắk sẽ tổ chức tuyên truyền để người dân biết giá trị thực sự của quả sầu riêng. Đồng thời, tổ chức hướng dẫn, tập huấn thêm kiến thức, kỹ thuật chăm sóc cây sầu riêng cho tất cả bà con nông dân, ổn định giá cả, chất lượng, giúp cho doanh nghiệp và người nông dân an tâm sản xuất, thu mua”, ông Lê Anh Trung, Giám đốc đối ngoại Công ty TNHH Đầu tư phát triển Vạn Hòa kiến nghị.
Công ty CP Ban Mê Green Farm cũng nêu thực trạng về loạn giá, bẻ cọc làm gãy mối liên kết ngành hàng sầu riêng và những bài học kinh nghiệm, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc liên kết với các hợp tác xã, người nông dân.
Theo bà Nguyễn Thị Thái Thanh - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Ban Mê Green Farm, một trong những khó khăn lớn là của ngành hàng sầu riêng là liên kết sản xuất nông nghiệp và tiêu thụ sản phẩm còn thiếu bền vững.
“Ngành hàng sầu riêng chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa các hợp tác xã - nông dân và doanh nghiệp. Các liên kết giữa doanh nghiệp và nông hộ sẵn sàng bị bẻ gãy khi giá lên cao, gây mất ổn định ngành hàng và chất lượng sản phẩm tiêu thụ, xuất khẩu. Trong khi đó, các hợp tác xã chưa thực sự phát huy được vai trò, giá trị của mình tại vùng liên kết”, bà Thanh phản ánh.
Ước tính đến nay cả nước có hơn 112 ngàn ha sầu riêng, diện tích đã tăng nhanh trong những năm gần đây, bình quân mỗi năm tăng gần 25% trong 5 năm gần đây, với tổng sản lượng hiện nay khoảng 900 ngàn tấn. Trong đó, tập trung ở một số vùng chính như: Tây Nguyên hơn 52 ngàn ha (khoảng 47%); vùng đồng bằng sông Cửu Long 33 ngàn ha (khoảng 30%); vùng Đông Nam bộ 21 ngàn ha (khoảng 19%) và một số địa phương khác. Riêng tỉnh Đắk Lắk hiện có khoảng 23 ngàn ha, trong đó có khoảng 50% diện tích đã cho thu hoạch với sản lượng năm 2023 ước tính trên 200 ngàn tấn.
Ở góc độ địa phương, ông Nguyễn Hoài Dương - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk cho rằng, hai năm qua, giá sầu riêng đã tăng cao khi Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật xuất khẩu chính ngạch sầu riêng vào Trung Quốc được ký kết giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và Tổng cục Hải quan Trung Quốc, đã tạo ra cơ hội và động lực mạnh mẽ phát triển ngành hàng sầu riêng, làm gia tăng đáng kể thu nhập, lợi nhuận cho người nông dân, doanh nghiệp trong chuỗi ngành hàng.
Dự kiến năm 2023 kim ngạch xuất khẩu sầu riêng cả nước sẽ đạt trên 1,6 tỷ USD, chiếm khoảng 30% kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam.
Ông Nguyễn Hoài Dương cho rằng, trái sầu riêng muốn đi xa, tạo thị trường bền vững, thì mọi chủ thể trong chuỗi giá trị cần phải chung sức chung lòng, hợp tác gắn bó để cùng đi lên. Nông dân, doanh nghiệp, địa phương có vùng trồng và cơ quan quản lý nhà nước, nhà khoa học cần “đi cùng nhau” trong tổng thể không gian liên kết phát triển ngành hàng.
PHÒNG KD XNK
